การเรียนดำน้ำแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ
- เรียนดำน้ำตัวเปล่าฟรีไดฟ์ Freedive
- เรียนดำน้ำลึก SCUBA
1. เรียนดำน้ำตัวเปล่าฟรีไดฟ์วิ่ง Freediving
การเรียนดำน้ำตัวเปล่า เราไม่สามารถลงไปหายใจใต้น้ำได้ ต้องขึ้นมาหายใจบนผิวน้ำเท่านั้น การดำน้ำตัวเปล่า ไม่ได้หมายความว่าไม่ต้องใช้อุปกรณ์ใด ๆ เลย ยังไงก็ยังจำเป็นต้องมีอุปกรณ์ เพื่อช่วยพยุงตัวทำให้เราลอยอยู่บนผิวน้ำ หายใจบนผิวน้ำได้ ช่วยให้เราลืมตามองสิ่งต่าง ๆ ในน้ำได้ ช่วยให้เราเคลื่อนที่ในน้ำได้สะดวกและผ่อนแรงเราเวลาอยู่ในน้ำ สิ่งเหล่านั้นคือ
- เสื้อชูชีพ Life jacket ช่วยพยุงตัวทำให้ตัวเราลอยอยู่บนผิวน้ำ
- หน้ากากดำน้ำ Mask ช่วยให้เราลืมตามองสิ่งต่างๆในน้ำ ไม่ทำให้เราเคืองตาหรือแสบตาเวลาอยู่ในน้ำ
- ท่อหายใจ Snorkel ช่วยให้เราพักหายใจอยู่บนผิวน้ำได้นาน ๆ
- ตีนกบ Fins ช่วยทำให้เราเคลื่อนที่ในน้ำได้ดียิ่งขึ้น ทำให้การตีขาว่ายน้ำของเรามีประสิทธิภาพ เปรียบเสมือนคลีบ หรือหางของปลานั่นเอง
การดำน้ำตัวเปล่าก็แบ่งเป็นสองแบบ คือ
- การดำน้ำแบบ สนอร์เกิลลิ่ง Snorkelling การดำน้ำแบบนี้ส่วนใหญ่จะใช้เสื้อชูชีพ หน้ากากดำน้ำ และท่อหายใจ ส่วนตีนกบนั้นจะมีหรือไม่มีก็ได้
การดำน้ำแบบนี้คนส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ผู้ใหญ่ หรือคนชรา ก็สามารถดำน้ำได้เลย โดยไม่จำเป็นต้องว่ายน้ำเป็น เพียงแค่ใส่เสื้อชูชีพ หน้ากากดำน้ำ ลอยตัวอยู่บนผิวน้ำ หายใจผ่านท่อหายใจ คว้ำหน้าลงไปในน้ำดูปลาและปะการัง แต่จะไม่สามารถมุดน้ำลงไปดูปลา และปะการังใต้น้ำได้อย่างใกล้ชิด เพราะต้องใส่เสื้อชูชีพอยู่ตลอดเวลา การดำน้ำสนอร์เกิลลี่งจะไม่ขอกล่าวถึง เพราะไม่จำเป็นต้องเรียนทุกคนก็สามารถดำน้ำได้เลย
- การดำน้ำแบบ Skindiving หรือ Freedivng การดำน้ำแบบนี้ส่วนใหญ่จะใช้อุปกรณ์เพียงแค่หน้ากากดำน้ำ ท่อหายใจ ตีนกบเท่านั้น อาจมีการถ่วงน้ำหนักด้วยตะกั่วหรือไม่มีก็ได้ การดำน้ำแบบนี้จะใช้วิธีลอยตัวบนผิวน้ำ และมุดน้ำลงไป แหวกว่ายดูปลา และปะการังได้อยากใกล้ชิด การดำน้ำ Freediving ควรต้องเรียนรู้วิธีที่ถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็นการใช้มือ และใช้เท้าว่ายน้ำได้อย่างถูกต้องมีประสิทธิภาพ และสวยงาม การกลั้นหายใจให้ได้นานขึ้น โดยไม่เกิดอาการสลบหมดสติ ก่อนขึ้นสู่ผิวน้ำ (Shallow Water Blackout) ทำอย่างไรให้ลอยตัวบนผิวน้ำได้นานขึ้นโดยไม่เหนื่อยล้า และเอาตัวรอดจากการจมน้ำได้
สรุป เรียนดำน้ำตัวเปล่า Freedive
- การดำน้ำแบบ สนอร์เกิลลิ่ง ไม่จำเป็นต้องเรียน ก็สามารถดำน้ำได้ เหมาะกับทุกคนในครอบครัว
- การดำน้ำตัวเปล่า ฟรีไดฟ์ จำเป็นต้องเรียน เพราะการดำน้ำที่ถูกวิธี จะทำให้การเที่ยวทะเลสนุกและปลอดภัยยิ่งขึ้น เหมาะกับผู้ที่ชื่นชอบเที่ยวทะเล ชอบดำน้ำดูปลาและปะการัง ชอบความอิสระเมื่ออยู่ใต้น้ำ ชอบดำน้ำโพสต์ท่าถ่ายรูปสวย ๆ ผู้เรียนไม่ควรมีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ โรคหัวใจ การดำน้ำตัวเปล่าฟรีไดฟ์ก็ยังแบ่งเป็นหลายประเภทหลายระดับอีกด้วย แต่สำหรับนคที่อยากเรียนเพื่อการท่องเที่ยวทะเล สันทนาการ ดำน้ำขำ ๆ ถ่ายรูปสวย ๆ ก็ให้เรียนแค่ BasicFreedive ก็พอ เพราะไม่มีข้อจำจัดเรื่องต้องไปออกสอบที่ทะเล แต่ถ้าใครต้องการเรียนฟรีไดฟ์ไปในสายกีฬา ก็ต้องเรียน Freedive lv.1 ต้องกลั้นหายใจและลงให้ลึกได้ถึง 10 เมตร ถึงจะสอบผ่าน ซึ่งส่วนใหญ่จะไม่ผ่าน การเรียนดำน้ำฟรีไดฟ์แบบสายกีฬายังมีอีกหลายระดับ และหลายประเภท ซึ่งจะไม่ขอกล่าวในที่นี้
2. เรียนดำน้ำลึกสคูบ้า Scuba Diving
SCUBA ย่อมาจาก (Self Contained Underwater Breathing Apparatus) แปลเป็นไทยก็จะประมาณว่า “การดำน้ำที่ใช้อุปกรณ์ที่ช่วยให้เราหายใจใต้น้ำได้ตามปกติเหมืออยู่บนบก”
การเรียนดำน้ำลึก Scubadiving คือการเรียนรู้ที่จะใช้อุปกรณ์ที่ช่วยให้เราหายใจ ลอยตัว หรือดำรงชีพอยู่ใต้น้ำได้ใกล้เคียงกับปลา สัตว์ใต้น้ำอื่น ๆ หรือให้เห็นภาพง่าย ๆ คือ การที่เราสามารถ พกเอาอากาศที่เราใช้หายใจตามปกติบนบก ลงไปหายใจใต้น้ำได้ โดยใช้อุปกรณ์ช่วยนั่นเอง แต่การใช้อุปกรณ์เหล่านั้นเราต้องผ่านการเรียนรู้วิธีใช้มันให้เป็น และปลอดภัย การดำน้ำแบบสคูบ้า จะทำให้เราหายใจใต้น้ำได้นาน และว่ายน้ำลอยตัวได้เหมือนนก หรือนักบินอวกาศที่อยู่ในสภาวะไร้น้ำหนัก และอุปกรณ์ต่าง ๆ เหล่านั้นคือ
- Tank ถังอากาศ เป็นอุปกรณ์ที่ใช้บรรจุอากาศที่เราใช้หายใจ อากาศที่อัดอยู่ใน Tank จะมีแรงดันสูงถึง 200 บาร์
- Regulator เป็นอุปกรณ์จ่ายอากาศ ทำหน้าที่ลดแรงดันในถังอากาศที่มีแรงดันสูง มาเป็นแรงดันปกติให้เราหายใจได้ในน้ำได้
- Mask หน้ากากดำน้ำ ทำให้เรามองสิ่งต่าง ๆ ในน้ำได้เหมือนอยู่บนบก เพราะทำหน้ากั้นน้ำไม่ให้สัมผัสกับลูกตาเราโดยตรง โดยมีอากาศกั้นตรงกลางระหว่าลูกตากับน้ำ
- Fins ตีนกบ ช่วยให้เราเคลื่อนที่ในน้ำได้เร็วขึ้น มีประสิทธิภาพขึ้น โดยไม่ทำเหนื่อยล้ามากเกินไป
- Wetsuit ชุดดำน้ำ ช่วยรักษาอุณหภูมิไม่ให้เราหนาวเกินไป เมื่ออยู่ในน้ำ
- BCD (ฺBouyancy Compensator Device) ตัวช่วยทำให้เราลอยตัวอยู่ในน้ำได้
- Weight Belt ตะกั่ว และเข็มขัดตะกั่ว ช่วยปรับการลอยตัวของเราให้เป็นกลาง
สรุป เรียนดำน้ำลึก SCUBA
การเรียนดำน้ำลึก Scubadiving จะมีความซับซ้อน และต้องเรียนเกี่ยวกับความกดดัน แรงกดดันของน้ำที่มีผลต่อร่างกายเราเมื่ออยู่ในน้ำ มีอุปกรณ์ที่เยอะ และต้องมีความรู้ความเข้าใจในการใช้ เพื่อให้เกิดปลอดภัย และด้วยอุปกรณ์ที่มีน้ำหนัก อาจจะทำให้บางคนไม่ชอบ แต่ข้อดีคือตำน้ำได้ลึกกว่า สบายกว่าเพราะหายใจใต้น้ำได้ และน้ำหนักของอุปกรณ์ เมื่อลงไปอยู่ในน้ำแล้วเราจะไม่รู้สึกหนักเลย เราจะลอยอยู่ในน้ำด้วยสภาวะไร้น้ำหนัก ว่ายน้ำได้สบายใจเหมือนปลา มีความเงียบ ได้ยินแต่เสียลมหายใจของตัวเอง
การเรียนดำน้ำ SCUBA เราจะต้องเรียนขั้นเริ่มต้นที่นิยมเรียกกันสั้นๆว่า “เรียนดำน้ำ Open Water” และควรดำน้ำเก็บประสบการณ์ออกทริปดำน้ำ หรือที่เรียกว่า “Fun Dive” อีกหน่อย ประมาณ10-25 ไดฟ์ แล้วจึงค่อยเรียนต่อการดำน้ำขั้นสูง หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า“เรียนดำน้ำ Advanced”